Dijital ekranların gözlere verdiği zarar nasıl engellenir?

Kendimizi ve sevdiklerimizi korumak için evde kalmaya gayret gösterdiğimiz bu günlerde, oyalanmak için elimizden dijital ekranları düşürmediğimiz bir gerçek. Kimimiz sosyal medya üzerinden saatlerce hikayelere bakıyoruz, kimimiz ise tabletten sezon sezon dizi izliyoruz. Üstelik uyuma ve uyanma saatlerimizin birbirine karışmasıyla beraber telefon, tablet ve bilgisayar karşısında geçirilen saatler de uzuyor. Bu noktada hayatımızda önemli yeri olan dijital ekranların, göz sağlığımız üzerindeki etkilerini konuşmak ve gerekli önlemleri almak oldukça önemlidir.

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Başak Bostancı, açıkladı.

Bu belirtilerle başlıyor

“Dijital Ekrana Bağlı Göz Yorgunluğu” sendromu; bilgisayar, telefon ve tablet kullanımı esnasında veya ardından ortaya çıkan bir dizi, göz ve görme ile ilgili problemi içermektedir. Bu durumun belirtileri, çok çeşitli olmakla birlikte en sık görülenleri; gözlerde bulanıklık, yorgunluk, ağrı, yanma, batma, kuruma veya sulanma, kızarıklık, odaklama zorluğu, çift görme, yazı karakterlerinin veya grafiklerin etrafında ışık hareleri görmek ve ışık hassasiyeti olarak sayılabilir.

Göz sağlığınızı ciddi şekilde etkileyebilir

Bu problemler çoğu kişide; bilgisayar veya ekran kullanımına ara verilmesi ile hafiflerken, özellikle altta yatan kuruluk, alerji gibi problemleri olan hastalarda mevcut hastalığın bulgularının artmasına yol açarak yaşam kalitesini ve göz sağlığını bozabilmektedir. Tüm bu belirtilerin görülme sıklığı ve şiddeti; kişinin göz numarası, genel sağlık durumu ve alışkanlıklarından etkilenebileceği gibi, odanın ışıklandırılması ve nemi gibi pek çok çevresel faktör de semptomların şiddetinin belirlenmesinde rol oynar.

Gözlerimizi dijital ekranların zararlarından nasıl koruruz?

Dijital göz yorgunluğu sendromu ile baş ederken ilk yapılması gereken sebeplerin ortadan kaldırılması olacaktır.

• Ekran karşısında geçirilen süre, semptomların ciddiyetinde önemli rol oynar. Yapılan çalışmalarda ekran karşısında 4-6 saatten fazla zaman harcayan kişilerde bu şikayetlerin daha ciddi ve sık ortaya çıktığı saptanmıştır.
• Göz numaralarının doğru tespit edilmesi, özellikle 40 yaş sonrası yakın görmenin bozulması ile beraber ortaya çıkan yakın gözlüğü ihtiyacının giderilmesi, dijital ekran karşısında yaşanabilecek pek çok sorunun çözümü olabilmektedir. Ekran karşısında 6 saatten uzun zaman geçiren kişilerin, gözlüklerine özel filtrelerin ve yansıma önleyici kaplamaların uygulanması önerilebilir.
• Normalde dakikada 12-16 defa göz kırpan insan, ekran karşısına geçtiğinde en fazla 6-8 defa arasında göz kırpar. Bu da, gözlerde buharlaşmaya bağlı göz kuruluğunu arttırır. Ekran filtrelerinin kullanımı; hem göz kırpma sayısındaki azalmayı engeller hem de yansıma ve kamaşmayı azaltır.
• Göz kuruluğu olan ve halihazırda suni göz yaşı damlaları kullanan kişilerin; ilaçlarına devam etmeleri, şikayetleri artarsa göz doktorları ile iletişime geçmeleri önemlidir. Ekran karşısında uzun süre kalan kontakt lens kullanıcılarının ise yanma ve kızarıklık gibi şikayetlerinin, dijital göz yorgunluğu sendromuna mı yoksa lens kullanımı ile ilgili farklı bir probleme mi bağlı olduğunun değerlendirilmesinin ise mutlaka göz doktoru tarafından yapılması gerekmektedir.
• Tüm bu önlemleri alırken çevresel faktörleri de es geçmemek gerekir. Parlak ışıklar, ekrandan göze direk yansıyan güneş ışığı ve tepe floresan lambaları çoğunlukla kamaşmaya yol açarak gözlerde rahatsızlık yapar. Çok parlak ya da çok karanlık odada ekrana bakan kişilerde, göz yorgunluğuna daha sık rastlandığı bilimsel çalışmalar ile ortaya konmuştur. Ekran parlaklığı ortam aydınlatması ile benzer olmalı ve kontrast ise mümkün olduğunca arttırılarak, ortaya çıkabilecek göz yorgunluğu en aza indirilmeye çalışılmalıdır. Bilgisayarların gözlerden yaklaşık olarak 90 cm uzaklıkta olması, ekranın orta noktasının göz seviyesinin yaklaşık 15 cm altında olması kurumayı önlemeye yardımcı olabilir. Gözlere çok yakın tutulan tablet veya cep telefonlarının akomodasyon denen yakın görme çabasını arttırarak gözlerde yorulma, şakak ve baş ağrısı gibi şikayetlere yol açabileceği unutulmamalıdır.
• Bunlara ek olarak; ekran üzerindeki kir ve toz, gözlerde kamaşmayı arttırır. Her türlü dijital ekranın ve kullanılan gözlük camlarının temiz tutulması da şikayetlerin en aza inmesinde önem taşır.
• Tüm bunların yanı sıra kişilerin; gün içinde uygun miktarda sıvı almaları, beslenmelerinde esansiyel yağ asitlerinin, ve vitaminlerin dengeli bir şekilde idamesi, uyku düzeninin korunması önemlidir. Ortam ısıtmasının uygun ayarlanması, klima ile havalandırılan evlerde gözlerin kurumasının engellenmesi için ortam nemlendiricilerinin kullanılması da alınabilecek önlemler arasında yer alır.

Başta da söylediğimiz gibi dijital ekranların, hayatımızda önemli bir rolü olduğu gerçek. Ama tablet ve telefonlarla geçireceğimiz zamanı, göz sağlığımızı korumayı unutmadan kararlaştırmak hayat kalitemizi arttıracak gibi görünmektedir.