Bayram diye sağlığınızdan olmayın

Büyük sofralarda bir araya gelinen bayramlar, bir yandan paylaşımların artmasına diğer yandan güzel lezzetlerin tadılmasına vesile oluyor. Tüketilen besinlerin çeşit ve miktarının artması, öğün saatlerinin değişmesi, kurban etinin tüketimi, pişirme ve saklama yöntemleri oldukça önem taşımaktadır. Dyt. Psk. Meryem Berrin Ak, bayramda dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı.

Kurban Bayramı’nın ritüeli kurban eti ile kahvaltı yapmak için beklemek yerine klasik kahvaltı ile güne başlanması gerektiğini öneren Nişantaşı Hastanesi Dyt. Psk. Meryem Berrin Ak, bayramda fazla tüketilen kırmızı et kolesterol ve doymuş yağ bakımından zengin olduğundan sabah kahvaltısında yumurta tüketmeyerek bu dengenin kurulabileceğine dikkat çekiyor. Ak, “Sağlık açısından risk oluşturmaması için bir öğünde kırmızı et tüketildiyse diğer öğünde sebze yemeği tüketmek gerekir. Etin yanında bol miktarda salata ve tahıl olarak ise esmer ekmek veya bulgur pilavı tercih edilmelidir. Yoğurt, cacık ve ayran gibi kalsiyum, fosfor bakımından zengin olan süt ürünlerinin menüde yer alması gerekmektedir.” diyor.

Kurban eti en az 24 saat bekledikten sonra tüketilmelidir

Kurbanlık hayvanın kesiminden sonra “rigor mortis” adı verilen ölüm sertliği ortaya çıkmakta ve etlerin bekletilmeden tüketilmesi durumunda midede şişkinlik, hazımsızlık gibi sıkıntılara yol açmaktadır. Bunu önlemek için etler kesildikten hemen sonra 5-6 saat serin bir yerde (14-16 C), sonrasında 18-19 saat buzdolabında bekletilmeli ve toplamda en az 24 saat bekletildikten sonra tüketmelidir.

Kavurmanın içine tereyağı ve kuyruk yağı koymadan pişirilmelidir

Etin sağlık açısından en doğru pişirme yöntemi; haşlama veya ızgara şeklindedir. Etin iyi pişmiş olması da çok önemlidir. Etlerin çiğ veya az pişmiş olması, yeme kalitesini düşüreceği gibi; besin zehirlenmelerine de yol açabilir. Ayrıca yağlı etlerin, doymuş yağ ve kolesterol içeriği diğerlerine nazaran daha fazla olduğundan ve etin üzerinde görünen yağlı kısım etten ayrılsa bile kırmızı etteki ortalama yağ oranı yüzde 20 olacağından özellikle şeker, tansiyon, kalp-damar hastalığı gibi kronik hastalığı olan bireylerin kesinlikle yağsız etleri tercih etmesi ve et tüketimlerini sınırlaması gerekmektedir. Kurban Bayramı’nda yapılması gelenek haline gelmiş olan kavurmanın içine ise tereyağı ve kuyruk yağı konulmadan, kendi suyu ile kısık ateşte pişirilmelidir.

Et ile birlikte lifli gıdalar tüketilmelidir

Kırmızı et E ve C vitamini içermez. Dolayısıyla etlerin sebzelerle birlikte pişirilmesi veya sebzelerle birlikte tüketilmesi besin çeşitliliğinin sağlanması, sebzelerde bulunan C vitamininin etlerde bulunan demirin emilimini artırması açısından sağlıklı bir yöntemdir. Ayrıca et sindirimi zor bir besin olduğu için fazla miktarda tüketimi kabızlık, hazımsızlık, şişkinlik gibi mide-bağırsak problemlerine yol açabilmektedir. Beraberinde tüketilen sebze bol miktarda antioksidan ve lif içerdiği için sindirimi kolaylaştırarak bu dönemde oluşabilecek problemleri önleyecektir.

Çözünen et hemen pişirilmeli, tekrar dondurulmamalıdır

Etlerin çözünürken oluşabilecek bakteri çoğalmasını önlemek için büyük parçalar halinde değil, birer yemeklik olacak şekilde küçük parçalara ayrılarak buzdolabı poşetinde saklanmalıdır. Bu şekilde hazırlanan etler buzdolabında 3 gün, derin dondurucuda 3 ay muhafaza edilebilir. Etler kıyma olarak saklanacaksa bu saklama süresinin daha kısa olduğu unutulmamalıdır. Dondurulmuş etler kullanılmadan önce yine buzdolabında çözdürülmeli, çözünen et hemen pişirilmeli, tekrar dondurulmamalıdır.

Mangalda yüksek ateş kullanılmamalıdır

Mangalda pişirilen etleri kanserojen maddelerden korumak için kömür kullanımında çok yüksek ateşi tercih etmemek gerekir. Yüksek ateş ette kanserojen maddelerin açığa çıkmasına ve B grubu vitaminlerin kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle kömür közüyle et arasında en az 15 cm mesafe bulunmalı ve etler alevle yakılarak pişirilmemelidir. Ayrıca pişirme öncesi etlerin bazı baharat ve otlarla marine edilmesi kanserojen madde oluşumunu azaltabilmektedir.

Sütlü veya meyveli tatlılar tercih edilmelidir

Tatlı olarak hamurlu ve şerbetli tatlılar yerine muhallebi, kazandibi, elma tatlısı gibi sütlü veya meyveli tatlılar tercih edilmelidir. Ayrıca fazla kalori almamak adına günlük beslenme programındaki ekmek tüketimi azaltılmalıdır.